top banner 03
Για την κατασκευή της γλώσσας απαιτείται ένα κομμάτι σκληρό ξύλο μήκους 28 εκ., πλάτους 5 εκ. και πάχους 6 χλστ. Στη σύγχρονη λύρα της Κρήτης έχει καθιερωθεί η χρήση μαλακού ξύλου (κατράνι π.χ.) το οποίο επενδύεται κατόπιν με φύλλο πλαστικού. Εδώ προτείνεται η κατασκευή με σκληρά ξύλα, αντίστοιχα με αυτά που χρησιμοποιούνται για τις ταστιέρες όλων των οργάνων, όπως έβενος, τριανταφυλλιά, παλίσανδρος κ.α.

Αφού μορφοποιήσουμε την πλάκα του ξύλου που επιλέχθηκε, χαράζεται με τη βοήθεια του σχετικού στάμπο, με κοπίδι ή σουβλί, το περίγραμμα της γλώσσας. Με σμίλες, τριβείο, λίμες και ξύστρες διαμορφώνουμε το σχήμα της. Κατόπιν την τοποθετούμε στο όργανο και επιβεβαιώνουμε την ακριβή θέση του κάτω ορίου του πάνω καβαλάρη, ώστε να απέχει 28,5 εκ. από τη θέση του κάτω καβαλάρη. Με ένα μεταλλικό χάρακα και ένα κοπίδι χαράζουμε το όριο αυτό και βαθαίνουμε την τομή με ένα άκαμπτο πριονάκι ως το βάθος των 2,5 χλστ.

Τώρα πρέπει να κατασκευαστεί ο άνω καβαλάρης. Πρέπει να διαμορφωθεί μια πλάκα 4 επί 50 επί 10 χλστ. από σκληρό ξύλο (π.χ. έβενο) ή κόκαλο. Με το άκαμπτο πριονάκι πραγματοποιούμε δύο τομές ως το βάθος των 2,5 χλστ. Κατόπιν αφαιρούμε το ενδιάμεσο ξύλο, ομαλοποιούμε τον πυθμένα του αυλακιού και διευρύνουμε σιγά – σιγά με τετράγωνη λίμα το αυλάκι έως ότου να πετύχουμε ακριβή εφαρμογή του καβαλάρη.

Στη συνέχεια διαμορφώνεται η κοιλότητα της πίσω επιφάνειας της γλώσσας, κάτω από το σημείο συγκόλλησής της με το λαιμό. Ο στόχος είναι να ελαφρώσει το δονούμενο άκρο της γλώσσας, αφήνοντας ένα ομοιόμορφο πάχος ξύλου περίπου 3 χλστ. Η αφαίρεση γίνεται με γλύφανο, σμίλη και οβάλ ξύστρες. Αν θεωρηθεί σκόπιμο να ρυθμιστεί η κύρια συχνότητα δόνησης της γλώσσας σε συγκεκριμένη συχνότητα τότε αφήνουμε λίγο περισσότερο ξύλο που θα αφαιρεθεί κατά τη ρύθμιση.

Στη συνέχεια διαμορφώνεται η πρόσοψη της γλώσσας σε κυρτή επιφάνεια. Με ξύστρες και γυαλόχαρτο αφαιρούμε συμμετρικά το ξύλο, με στόχο τη μορφοποίηση ενός συμμετρικού κυρτού προφίλ.

Τώρα μπορούν να τοποθετηθούν στη γλώσσα τα «σημάδια» για τις θέσεις των τόνων. Με ένα τρυπάνι ανοίγουμε οπές με βάθος 3-4 χλστ, επάνω στον άξονα συμμετρίας της γλώσσας, και σε αποστάσεις 3,1 – 4,5 – 7,2 και 9,5 εκατοστών από το όριο του πάνω καβαλάρη. Οι αποστάσεις αυτές αντιστοιχούν σε διαστήματα τόνου – ημιτόνιου – τόνου – τόνου για το μήκος ενεργής χορδής 28,5 εκ. Στη συνέχεια μορφοποιούμε τον πάνω καβαλάρη, χαράζοντας τις θέσεις των χορδών. Το ύψος της χορδής από τη γλώσσα ρυθμίζεται στα έξι χιλιοστά, και στη συνέχεια μπορεί να μειωθεί στα 5 ή στα 4 χιλιοστά, ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκτελεστή.

Η επόμενη εργασία είναι η ρύθμιση της κύριας ιδιοσυχνότητας δόνησης της γλώσσας, αν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο. Έχοντας ήδη ρυθμίσει την αέρινη συχνότητα Α0, στόχος της ρύθμισης αυτής είναι η τιμή Α0/2. Για να μετρήσουμε τη συχνότητα δόνησης του ελεύθερου τμήματος της γλώσσας, στερεώνουμε σταθερά με δύο σφικτήρες τη γλώσσα σε ένα κομμάτι ξύλο, έτσι ώστε να μένει ελεύθερο για δόνηση ακριβώς το ίδιο μήκος με αυτό που θα προκύψει μετά το κόλλημα στο λαιμό.

Στη συνέχεια, με τη χρήση του Η/Υ και του σχετικού λογισμικού, μετράται η ιδιοσυχνότητα κρούοντας το ελεύθερο τμήμα με το σχετικό σφυράκι. Η αφαίρεση ενός γραμμαρίου ξύλου από την άκρη της γλώσσας συνεπάγεται μείωση της συχνότητας κατά περίπου 12 Hz.