top banner 03
Πρόκειται για εξάχορδη δωδεκανησιακή λύρα. Το όργανο ανήκε στον Γεώργιο Παπακέντρη του Νικολάου, που γεννήθηκε στη Νίσυρο το 1870. Κατασκευάστηκε από τον Γεώργιο Κυπραίο, κουνιάδο του λυράρη, στα μέσα με τέλη της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, στις ΗΠΑ.

Η λύρα αυτή έχει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, καθώς συνδυάζει κατασκευαστικά στοιχεία από την κρητική λύρα αυτής της περιόδου, τύπου Αμπντούλ, με στοιχεία πολίτικης λύρας, και οι ενδείξεις που διατηρούνται οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αρχικά είχε σχεδιαστεί ως όργανο με έξι ισομήκεις χορδές. Δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί ποιες χορδές χρησιμοποιούνται αρχικά ως κύριες (όπου εκτελείται η μελωδία) και ποιες ως ισοκράτες.

Το σκάφος, κατασκευασμένο από μαόνι, θυμίζει μακριά πολίτικη λύρα, που στην κεφαλή της έχει προστεθεί ένας κοχλίας με θέσεις για 4 κλειδιά. Στο πεπλατυσμένο τμήμα της κεφαλής υπάρχουν θέσεις για δύο κλειδιά, και ανάμεσά τους ένας πάνω καβαλάρης ο οποίος φέρει σήμερα 6 αυλακώσεις για τις χορδές. Είναι προφανές ότι στις παλαιότερες 4 αυλακώσεις προστέθηκαν 2 για να διευθετηθούν λειτουργικά οι χορδές όταν η λύρα μετατράπηκε σε τρίχορδη και εγκαταλείφθηκαν τα δύο κάτω κλειδιά της επίπεδης κεφαλής.

Η κεφαλή είναι ιδιαίτερα προσεγμένη στο πίσω μέρος της, με προεξοχή στη βάση της κεφαλής για τη διευκόλυνση της εκτέλεσής της.
Τα ίχνη που διατηρούνται στο μπροστινό τμήμα της ουράς του οργάνου καθιστούν προφανές ότι φιλοξένησε στο πέρασμα του χρόνου τρία είδη χορδοδέτη: αρχικά απλό σύρμα ή χορδοδέτη δεμένο με σύρμα, κατόπιν χορδοδέτη που δενόταν με σύρμα το οποίο περνούσε από δύο διαμπερείς οπές, και τελικά τον χορδοδέτη που φέρει σήμερα στερεωμένο με βίδα στο κέντρο της ουράς. Ο σημερινός χορδοδέτης προέρχεται προφανώς από κάποιο νυκτό τετράχορδο (η οκτάχορδο) έγχορδο.

Το καπάκι είναι κατασκευασμένο από ένα επίπεδο κομμάτι έλατο. Δεν υπάρχει νεύρο. Ο καβαλάρης είναι κατασκευασμένος από σφενδάμι. Τα ίχνη από την χρήση του και τα πολυπληθή αυλάκια από τις χορδές που φέρει στη ράχη, κάνουν ιδιαίτερα πιθανό το να πρόκειται για τον αρχικό καβαλάρη. Σώζεται και το δοξάρι του οργάνου, που θα παρουσιαστεί στον σχετικό με την κατασκευή τομέα.